ปฏิจจสมุปบาท ในฐานะเป็นกฎสูงสุดของธรรมชาติ
ภิกษุ ทั้งหลาย. ! เราจักแสดงซึ่งปฏิจจสมุปบาท (คือ ธรรมอันเป็นธรรมชาติอาศัยกันแล้วเกิดขึ้น) แก่พวกเธอทั้งหลาย.
พวกเธอทั้งหลาย จงฟังซึ่ง
ปฏิจจสมุปบาทนั้น,
จงทำในใจให้สำเร็จประโยชน์, เราจักกล่าวบัดนี้ ...ภิกษุ ทั้งหลาย. ! ก็ปฏิจจสมุปบาท เป็นอย่างไรเล่า ?
ภิกษุ ทั้งหลาย. ! เพราะชาติเป็นปัจจัย ชรา มรณะย่อมมี.
ภิกษุ ทั้งหลาย. ! เพราะเหตุที่ พระตถาคตทั้งหลาย
จะบังเกิดขึ้นก็ตาม,จะไม่บังเกิดขึ้นก็ตาม, ธรรมธาตุนั้น ย่อมตั้งอยูแ่ ล้วนั่นเทียว ;
คือความตั้งอยู่แห่งธรรมดา (ธัมมัฏฐิตตา),
คือความเป็น กฎตายตัว แห่งธรรมดา (ธัมมนิยามตา),
คือความที่เมื่อมีสิ่งนี้สิ่งนี้เป็นปัจจัย สิ่งนี้สิ่งนี้จึงเกิดขึ้น (อิทัปปัจจยตา).
ตถาคต ย่อมรู้พร้อมเฉพาะ ย่อมถึงพร้อมเฉพาะซึ่งธรรมธาตุนั้น ; ครั้นรู้พร้อมเฉพาะแล้ว ถึงพร้อมเฉพาะแล้ว, ย่อมบอก ย่อมแสดง ย่อมบัญญัติ ย่อมตั้งขึ้น
ไว้ ย่อมเปิดเผย ย่อมจำแนกแจกแจง ย่อมทำให้เป็น เหมือนการหงายของที่คว่ำ ; และได้กล่าวแล้วในบัดนี้ว่า
“ภิกษุ ทั้งหลาย. ! ท่านทั้งหลายจงมาดู : เพราะชาติเป็นปัจจัย
ชรามรณะย่อมมี” ดังนี้.
ภิกษุ ทั้งหลาย. ! เพราะเหตุดังนี้แล : ธรรมธาตุใด
ในกรณีนั้นอัน
เป็น ตถตา คือความเป็นอย่างนั้น,
เป็น อวิตถตา คือความไม่ผิดไปจากความเป็นอย่างนั้น,
เป็น อนัญญถตา คือความไม่เป็นไปโดยประการอื่น,
เป็น อิทัปปัจจยตา คือความที่เมื่อมีสิ่งนี้สิ่งนี้เป็น
ปัจจัย สิ่งนี้สิ่งนี้จึงเกิดขึ้น ;
ภิกษุ ทั้งหลาย. ! ธรรมนี้เราเรียกว่า ปฏิจจสมุปบาท
(คือธรรมอันเป็นธรรมชาติ อาศัยกันแล้วเกิดขึ้น).
นิทาน. สํ. ๑๖/๓๐/๖๑.
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น