0373 วิปัสสนากรรมฐาน
อิทธิบาท ๔ พละ ๕ (ต่อจากเมื่อวาน)
ผู้ปฏิบัติเป็นจำนวนมากมักจะสงสัยว่าทำวิปัสสนาโดยตัวไม่ต้องโยกได้หรือไม่ นั่งอยู่เฉยๆ คอยรู้ในกาย เวทนา จิต ธรรม ได้หรือไม่ รู้แล้วละในสิ่งที่รู้ เท่านี้ก็ทำวิปัสสนาได้ เรื่องนี้ขอให้พิจารณาดูว่า ขณะที่เราขึ้นไปถึงฌาน ๔ นั้น กำลังของสมาธิมีมากเมื่อลดลงมาอยู่ระดับฌาน ๔ กับฌาน ๓ ถ้านั่งเฉยๆ ไม่ช้าสมาธิก็จะแนบแน่นขึ้น เข้าไปฌาน ๔ อีก จิตก็จะนิ่งอยู่ในอุเบกขาไม่สนใจในเรื่องอื่นใด เอาแต่จะอยู่ในความสงบท่าเดียว ซึ่งสมาธิเช่นนี้นำมาทำวิปัสสนาไม่ได้ การทำวิปัสสนานั้นสติและจิตจะต้องคล่องแคล่วตื่นตัว ไวต่อความรู้สึกที่มากระทบ เหมือนนักเทนนีสที่พร้อมจะวิ่งเข้าไปรับลูกทุกทิศทางที่ฝ่ายตรงข้ามตีมา ด้วยเหตุนี้การโยกตัวไปมาทางซ้ายขวาจึงช่วยทำให้สติและจิตตื่นตัวไม่เผลอเข้าไปอยู่ฌาน ๔ และไม่ตกอยู่ในฌาน ๒ ที่รุนแรง เพราะถ้าตัวโยกตัวสั่นแรงเกินไปก็ทำวิปัสสนาไม่ได้
เมื่อถอยจากฌาน ๔ ลงมาอยู่ฌาน ๓ ครึ่ง และโยกตัวไปมาแล้วก็เจริญโพธิปักขิยธรรม ๓๗ อันเป็นธรรมที่นำไปสู่มรรคผล นิพพาน โพธิปักขิยธรรม ๓๗ มีดังนี
สติปัฏฐาน ๔
สัมมัปปธาน ๔ หรือ เพียร ๔
อิทธิบาท ๔
พละ ๕ ซึ่งถ้าแก่กล้าเป็นอินทรีย์ ๕
โพชฌงค์ ๗
มรรค ๘
หมายเหตุสติปัฏฐาน ๔ และสัมมัปปธาน ๔ หรือ เพียร ๔ ใช้ตลอดเวลาที่นั่งและไม่นั่งกรรมฐาน
(ต่อพรุ่งนี้ครับ)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น