หลักธรรมสำคัญในพุทธศาสนา

หลักธรรมสำคัญในพุทธศาสนาคือ อริยสัจ ๔
แปลว่า ความจริงอันประเสริฐ ความจริงของพระอริยบุคคล หรือความจริงที่ทำให้ผู้เข้าถึงกลายเป็นอริยะ มีอยู่สี่ประการ คือ

๑. ทุกข์ คือ ความไม่สบายกาย ไม่สบายใจ เป็นสภาพของความลำบากทั้งทางกายและทางใจ ทั้งรัก โลภ โกรธ หลง ความเศร้าโศกเสียใจทั้งปวง เป็นต้น

๒. สมุทัย คือ สาเหตุแห่งทุกข์นั้น ซึ่งความทุกข์ทั้งปวงมักเกิดจากความไม่รู้ ความไม่เข้าใจในโลก ความอ่อนประสบการณ์ในชีวิต ซึ่งความไม่รู้เหล่านี้เป็นสาเหตุแห่งทุกข์ทั้งปวง

๓. นิโรธ คือ ความไม่มีทุกข์ ซึ่งก็หมายถึงการเข้าใจในสมุทัย ความเข้าใจสาเหตุแห่งทุกข์ ความเศร้ามัวหมองทั้งปวง

๔. มรรค คือ หนทางแห่งการดับทุกข์ ซึ่งพระพุทธองค์ตรัสไว้ว่า มรรคมีองค์ 8 หรือ วิธีการดับทุกข์ทั้งปวงนั้นมีอยู่ 8 ประการนั่นเอง

ดังนั้นผู้ปฏิบัติธรรมควรพิจารณาว่า ตนเองฝึกปฏิบัติแล้ว สามารถเห็นทุกข์ได้ชัดเจนขึ้นกว่าเดิมหรือไม่ หากปฏิบัติไปแล้ว กลับเห็นความสุข สงบมากขึ้น ลองทบทวนดูว่าตนเองฝึกปฏิบัติถูกต้องหรือไม่

หากปฏิบัติแล้วไม่เห็นความทุกข์ จะหาทางออกจากทุกข์ได้อย่างไร?

เพราะเห็นตามความเป็นจริงจึงเบื่อหน่าย เพราะเบื่อหน่ายจึงคลายกำหนัด เพราะคลายกำหนัดจึงหลุดพ้น เพราะหลุดพ้นจึงรู้ว่าหลุดพ้นแล้ว

.
ภาวนาวิมุตติธรรม